Keukenzout

Keukenzout (naam voor natriumchloride of NaCl) is bij kamertemperatuur een witte kristallijne stof met een kubische kristalvorm, die goed oplosbaar is in water (het mengsel van zout en water wordt ook wel pekel genoemd). Het komt in de natuur voor in de grond als steenzout op plaatsen waar in een geologisch verleden binnenzeeën zijn opgedroogd. Het wordt daaruit al eeuwen gewonnen (b.v. bij Salzburg, dat niet voor niets zo heet: Salz is namelijk het Duitse woord voor zout). Het is ook de belangrijkste component van de opgeloste stoffen in zeewater en wordt ook daaruit direct door verdamping van het water gewonnen.

Het is bij het grote publiek het meest bekend als smaakmiddel en smaakversterker in de keuken, bij het koken. Het geeft een zoute smaak aan voedsel, bij gewenning aan toegevoegd zout smaken bijvoorbeeld aardappelen, groenten en vlees zonder zout vrij flauw. Ook in chips, zoutjes, kant-en-klaar maaltijden, koekjes, drop en ander snoep, kaas, sauzen, en consumptie-ijs is vaak veel zout verwerkt, vaak om minder dure specerijen te hoeven gebruiken.

Het wordt ook gebruikt als bewaarmiddel: vóór de uitvinding van de koelkast werd vlees en vis bestrooid met zout en bewaard in ‘zoutkisten’ – deze bewerking wordt “pekelen” genoemd. Door voedsel met zout in te wrijven, drogen de aanwezige bacteriën uit, waardoor dit voedsel niet bederft. Voor dit doel is een ander zout, kaliumchloride (KCl), ook geschikt, vooral voor mensen die een natriumarm dieet moeten volgen. De smaak van keukenzout is vrij karakteristiek voor deze stof: andere zouten smaken vaak radicaal anders.

Dagelijks heeft het menselijk lichaam minimaal 1 tot 3 gram zout nodig om goed te kunnen functioneren. In Nederland wordt gemiddeld 10 tot 12 gram zout per dag genuttigd. Vooral kant-en-klaarmaaltijden bevatten veel zout, waarbij de pizza het hoogste scoort, maar ook in brood zit vrij veel zout, vooral in glutenvrij brood. Keukenzout bestaat voor 99% uit natriumchloride; op verpakkingen van etenswaren staat het natriumgehalte vermeld. Te veel zout eten veroorzaakt in sommige gevallen hoge bloeddruk, hetgeen weer hart- en vaatziekten kan veroorzaken.

De Nederlandse Gezondheidsraad adviseerde eind 2006 om niet meer dan 6 gram zout (2,4 gram natrium) per dag te eten. Nog minder zou beter zijn, maar dat is in de praktijk nauwelijks te realiseren omdat driekwart van het zout dat mensen eten binnenkomt met kant-en-klare voedingsmiddelen, waar de consument weinig invloed op heeft.

Er zijn ook zouten te koop waaraan natriumjodide/kaliumjodide/natriumjodaat of kaliumjodaat is toegevoegd. Voor de consument is het bekend onder de merknaam JoZo, de bakkers gebruik(t)en bakkerszout en broodzout. Jodium is als bouwstof nodig in het lichaam, en door het in zoutvorm te nuttigen kan schildkliervergroting behandeld worden, en helpt jodium bij het aanmaken van schildklierhormonen. Een jodiumgebrek kan optreden bij een te eenzijdig dieet. Jodium krijgt men normaliter bijna uitsluitend binnen door het eten van vis. Door jodiumhoudend zout te eten kan het dagelijks dieet zodanig worden verrijkt dat aan de dagelijks geadviseerde behoefte wordt voldaan. Te veel jodium kan evenwel hyperthyreoïdie veroorzaken of de ziekte van Hashimoto verergeren.

In de geschiedenis werd zout door sommigen beschouwd als een wondermiddel. Allerlei kwalen werden ermee behandeld zoals:
1.Hoesten
2.Keelpijn
3.Tandpijn
4.Huidproblemen zoals Psoriasis
5.en zelfs luiheid.

Ook nu wordt zout gebruikt voor allerlei kwalen. Zo is het een deel van enige infuus vloeistoffen. Een zout waterbad zou goed zijn tegen gezwollen voeten, gorgelen met zout water stilt de pijn van een ontstoken keel en zout water wordt aanbevolen voor het spoelen van de neus bij een verkoudheid.

Binnen de koolhydraatarme levenswijze wordt het gebruik van zout juist gestimuleerd. Door het drinken van veel water en het vele plassen, verlies je veel mineralen, waaronder zout. Zout is essentieel voor het functioneren van je lichaam en een tekort kan allerlei klachten veroorzaken, waaronder spierkrampen.